ปิแอร์ บัลแมง : ดีไซเนอร์คู่บารมีพระพันปีหลวงที่เข้าใจความงามของ ‘สตรีไทย’

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง คือ ราชินีผู้งดงามไร้กาลเวลาที่มักจะสวมฉลองพระองค์ด้วยผ้าไทยในวโรกาสพิเศษต่าง ๆ และทรงทำให้ผ้าไทยกลายเป็นภาษาแห่งความงามบนเวทีโลก

และคนที่อยู่เบื้องหลัง คือ ‘ปิแอร์ บัลแมง’ ดีไซเนอร์ชาวฝรั่งเศส เจ้าของแบรนด์ ‘บัลแมง’ ที่มีเอกลักษณ์การตัดเย็บที่เข้าใจ ‘ผู้หญิง’ สามารถนำผ้าไทยมาออกแบบชุดที่ทันสมัยและเข้ากับเมืองยุโรปได้เป็นอย่างดี

การทำงานร่วมกันของดีไซเนอร์ระดับโลกกับสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง คือ หมุดหมายสำคัญที่ทำให้โลกรู้จัก ‘ผ้าไทย’ ที่เต็มไปด้วยชีวิต ความประณีต และชีวิตของคนไทย

อีกทั้งทำให้ราชินีไทยยังคงงดงามอยู่ในใจของคนทั่วโลกเสมอมา

การตัดเย็บฉบับสุภาพสตรีผู้สง่างาม

บัลแมงเป็นลูกชายของเจ้าของโรงงานผลิตเสื้อผ้าขนาดเล็กและคุณแม่ที่เป็นสไตลิสต์ เขาจึงตัดสินใจเข้าเรียนที่สถาบันศิลปะชั้นสูงแห่งกรุงปารีส (Academy of Fine Arts) เพื่อเป็นนักออกแบบแฟชั่น

ขณะเดียวกันเขาก็เก็บเกี่ยวประสบการณ์เรื่อยมา จนได้มาฝึกงานกับ เอ็ดเวิร์ด โมลีนีเออซ์ (Edward Molyneux) ดีไซเนอร์แฟชั่นชื่อดังแห่งปารีส และได้มาทำงานในห้องเสื้อของ ลูเซียง เลลอง (Lucien Lelong) ที่ทำให้เขารู้จักเทคนิคการปักผ้าด้วยมือ และได้ทำงานกับคริสเตียน ดิออร์ (Christian Dior) และ อูแบร์ เดอ ฌีว็องชี (Hubert de Givenchy)

ต่อมา พื้นฐานเหล่านี้กลายเป็นเอกลักษณ์สำคัญของแบรนด์บัลแมงที่ก่อตั้งขึ้นในปี 1945 ซึ่งมีความโดดเด่นด้วยเสื้อเข้ารูปช่วงเอวและกระโปรงทรงระฆัง รวมถึงการตัดเย็บชุดราตรีที่มีความแวววาวปักทอง ทองแดง หรือมุก บนผ้าซาติน ผ้าไหม ขนเฟอร์ และ ทาฟเฟต้า 

ไม่เพียงเท่านั้น เสื้อผ้าของเขาก็มักได้รับแรงบันดาลใจจากศิลปะตะวันออกจากลวดลายดอกไม้ พืชพรรณ และลายเรขาขนาดใหญ่ ซึ่งช่วยเพิ่มระดับความหรูหราให้แก่เสื้อผ้าของบัลแมง

“เขาเป็นดั่งสาวกแห่งความเรียบง่ายในแฟชั่น เสื้อผ้าของเขามีโครงเอวคอด รูปร่างชัดเจน แต่ไม่ฟุ่มเฟือยหรือเกินจริง” นิตยสารพูดถึงเสื้อผ้าของบัลแมงไว้ในปี 1946

และการออกแบบชุดให้เอวคอดและกระโปรงทรงบาน คือ การตัดเย็บที่ทำให้ผู้หญิงสง่า และสะท้อนความคลาสสิกของผู้หญิงยุคใหม่หลังสงครามโลกครั้งที่ 2

นอกจากนี้เขายังกล้าแหกกรอบการออกแบบด้วยการเปิดตัวคอลเลคชัน Pierre Balmain Florilège ชุดที่ขับรูปร่างของผู้หญิงให้เด่นชัด ไหล่ชัด ช่วงอกโดดเด่น และเอวคอด 

ด้วยแนวคิดการออกแบบที่ไม่เหมือนใคร ทำให้ชุดจากบัลแมงได้รับการยอมรับจากชนชั้นสูงและราชวงศ์ในยุคนั้น ยกตัวอย่างเช่น Wallis Simpson ดักเชสแห่งวินเซอร์ ลูกสาวเอกอัครราชทูตอาร์เจนตินาประจำอังกฤษ อีกทั้งยังได้ออกแบบเสื้อผ้าให้กับนักแสดงฮอลลีวูดแถวหน้า เช่น Marlene Dietrich และ Judy Garland รวมถึงออกแบบชุดที่ใช้พิธีเปิดโอลิมปิกปี 1968

บัลแมงจึงถูกขนานนามว่าเป็นผู้นำการฟื้นฟูแฟชั่นฝรั่งเศสหลังสงคราม ทำให้เขากลายเป็นดีไซเนอร์ที่เข้าใจผู้หญิง ทำให้ผู้ที่สวมชุดสง่าโดยไม่ต้องโอ้อวด และเป็นผู้หญิงที่รู้คุณค่าในตัวเอง

ดีไซเนอร์คู่บารมีพระพันปีหลวง

นอกจากออกแบบชุดให้กับนักแสดงแถวหน้าและราชวงศ์ยุโรปแล้ว บัลแมงยังเป็นดีไซเนอร์ ผู้ออกแบบฉลองพระองค์ให้กับสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระพันปีหลวงอีกด้วย

การร่วมงานครั้งแรกของบัลแมงกับพระพันปีหลวงเกิดขึ้นในช่วงที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระพันปีหลวงต้องการจะเสด็จพระราชดำเนินเยือนประเทศตะวันตก 15 ประเทศอย่างเป็นทางการ

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ จึงมีพระราชดำริว่า พระองค์ทรงต้องการเสื้อผ้าสไตล์ตะวันตกที่ทันสมัยและเหมาะสมกับฤดูการสำหรับการเสด็จฯ เป็นเวลา 6 เดือน และผู้ที่ถูกเลือกให้ออกแบบ ก็คือ ‘ปิแอร์ บัลแมง’

บัลแมงออกแบบชุดเสื้อผ้ารับสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ ทั้งชุดกลางวัน ชุดค็อกเทล ชุดราตรี และชุดคลุมนอก โดยพิจารณาตามวาระพิเศษต่าง ๆ แต่ต้องดูสง่างาม ทันสมัย และที่สำคัญ ถือเป็นการประยุกต์ผ้าไทยกับแฟชันของฝรั่งเศสได้อย่างลงตัว

หากเป็นชุดงานกลางวันจะดูเรียบง่าย เหมาะกับรูปร่างของพระพันปีเป็นอย่างดี ยกตัวอย่างเช่น ชุดสูทสีส้มนี้ที่ได้รับแรงบันดาลใจจากการจับคู่กระโปรงและแจ็คเก็ตสีพื้นเข้ากับเสื้อที่มีลวดลาย โดดเด่นด้วยเสื้อเบลาส์ผูกโบว์ที่คอเสื้อ ซึ่งเป็นพระพันปีโปรดปราน 

ส่วนถ้าเป็นชุดงานค็อกเทล บัลแมงก็จะใช้สีสันที่ดูเรียบง่ายกว่าชุดกลางวันและเผยให้เห็นทั้งรูปร่างเพรียวบางของพระพันปี อย่างชุดที่พระพันปีทรงสวมชุดนี้ในนิวยอร์กและฝรั่งเศสที่ปักด้วยไหมและด้ายโลหะ หรือถ้าเป็นชุดราตรี บัลแมงจะนำผ้าไทยมาประยุกต์กับแบบชุดของชาติตะวันตก

ไม่เพียงแค่ได้รับเลือกให้ออกแบบชุด แต่บัลแมงยังได้รับมอบหมายให้ประสานงานการเลือกและจุดซื้อเครื่องประดับทุกชิ้น โดยเฉพาะหมวกที่จะต้องจับคู่ให้เข้ากับเสื้อโค้ท ผ้าคลุมไหล่ หรือบรอดเทลที่เหมาะสมกับฤดูใบไม้ร่วงและฤดูหนาวในยุโรป 

ผลงานของบัลแมงจึงไม่ต่างจากงานศิลปะที่บันทึกบทหนึ่งของประวัติศาสตร์ไทย ทั้งยังเป็นหลักฐานชัดเจนว่า แฟชั่นสามารถเป็นสะพานเชื่อมวัฒนธรรม และเป็น Soft Power ที่ทำให้โลกหันมามองประเทศไทยด้วยความชื่นชมได้อย่างงดงาม

ยกระดับผ้าไทยสู่ระดับโลก

เพราะบัลแมงนำผ้าไหมไทยมาออกแบบเป็นชุดราตรีสากล ทำให้พระพันปีเห็นว่า ผ้าไทยก็สามารถใส่ให้สวยงามและดูทันสมัยได้ 

พระองค์จึงทรงมีพระราชดำริให้ฟื้นฟู ‘ชุดไทยพระราชนิยมทั้ง 8 แบบ’  ประกอบด้วย ชุดไทยเรือนต้น, ชุดไทยจักรี, ชุดไทยจักรพรรดิ์, ชุดไทยอมรรัตนโกสินทร์, ชุดไทยศิวาลัย, ชุดไทยบรมพิมาน, ชุดไทยจิตรลดา และชุดไทยดุสิต เป็นชุดประจำชาติสำหรับสตรีไทย โดยประยุกต์ให้ดูร่วมสมัยด้วยเทคนิคการตัดเย็บแบบยุโรป  สวมใส่สะดวก แต่ยังคงเอกลักษณ์ไทย เช่น คอปกสูง แขนเสื้อแนบตัว และสะไบที่ประดับลายปักงดงาม

แต่ชุดที่ดูเหมือนจะโดดเด่นและทรงโปรดปราน คือ ชุดไทยบรมพิมานสีทองทำจากผ้าพื้นทองทอด้ายโลหะ (ผ้ายกทอง) ตัดเย็บแบบหนึ่งแขนโชว์ไหล่ และประดับเลื่อมด้วยลูกปัด ซึ่งพระองค์เคยสวมใส่ในพระราชพิธีสำคัญ

คงปฏิเสธไม่ได้ว่า บัลแมงคือดีไซเนอร์คู่บารมีจริง ๆ เพราะไอเดียการออกแบบชุดของเขาทำให้สมเด็จพระเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงทรงปรากฏพระสิริโฉมในฐานะ 'ราชินีผู้ทรงแต่งกายงดงามที่สุดท่านหนึ่งของโลก' สื่อมวลชนต่างชาติพากันชื่นชมสไตล์การแต่งกายที่ผสมผสานความเป็นไทยกับแฟชั่นสากลได้อย่างวิจิตรและสง่างามไร้ที่ติ 

ปิแอร์ บัลแมงไม่เพียงออกแบบฉลองพระองค์ให้สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เขาคือผู้ที่มองเห็นคุณค่าของผ้าไหมไทย และสามารถทำให้ความงดงามนั้นเปล่งประกายบนเวทีโลกอย่างสง่างามผ่านโครงเสื้อที่ประณีต การตัดเย็บที่รองรับอิริยาบถ และรายละเอียดที่ยกย่องอัตลักษณ์ไทยโดยไม่ดัดแปลงให้เสียตัวตน นี่คือศิลปะของบัลแมง การขับความงามที่มีอยู่แล้วให้เด่นชัดขึ้นอย่างนุ่มนวลและลึกซึ้ง

หากสมเด็จพระพันปีหลวงคือผู้ทรงมีพระราชวิสัยทัศน์ในการใช้แฟชั่นเป็นภาษาทางการทูต บัลแมงก็คือผู้ทำให้พระราชดำรินั้นปรากฏขึ้นได้จริงในสายตาชาวโลก ชื่อของเขาจึงมิได้ถูกจารึกเพียงในแฟชั่นฝรั่งเศส หากยังอยู่ในประวัติศาสตร์วัฒนธรรมไทย ในฐานะดีไซเนอร์ผู้รู้วิธีทำให้ความงาม 'งามอย่างที่เป็น' และงดงามอย่างไม่มีวันเลือน

 

ภาพ : Getty Images

 

อ้างอิง

How Pierre Balmain Became a Global Ambassador for ‘Jolie Madame’ Style / WWD

The Queen, the Couturier, and the Rise of Thai Silk / The Nation

The Queen of Thai Silk / couturenotebook

VOGUE HISTORY | ย้อนรอยฉลองพระองค์สมเด็จพระพันปีหลวงฯ โดยฝีมือของดีไซเนอร์ในตำนาน Pierre Balmain / VOGUE Thailand

เจาะลึกเบื้องหลังแฟชั่น ‘สมเด็จพระพันปีหลวง’ กับดีไซเนอร์คู่บารมี ‘ปิแอร์ บัลแมง’ ดีไซเนอร์คู่บารมี 22 ปี จุดเริ่มต้นชุดไทยพระราชนิยม / คมชัดลึก

ตู้เสื้อผ้าของสมเด็จพระราชินีสิริกิติ์ ออกแบบโดย Pierre Balmain / Google Arts and Culture