เจาะลึก Insight ศิลปะการแสดงไทยที่มากกว่าแค่ความบันเทิงจากรายงาน Thailand Performing Arts

แม้ศิลปะการแสดงจะเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมภายใต้เศรษฐกิจสร้างสรรค์ (Orange Economy) เช่นเดียวกับภาพยนตร์หรือดนตรี แต่ในประเทศไทย กลับยังไม่เป็นที่รู้จักในวงกว้างเท่าที่ควร ทั้งที่มีศิลปิน และกลุ่มคนรุ่นใหม่ จำนวนมาก รวมตัวกันสร้างสรรค์ผลงานที่เต็มไปด้วยรูปแบบและประเด็นต่างๆ ได้อย่างน่าสนใจ อาทิเช่น IBM 1401 ที่ชวนสำรวจความสัมพันธ์อันซับซ้อนระหว่าง ‘มนุษย์’ กับ ‘เครื่องจักร’, Kiska and other floating creatures ที่พูดถึงประเด็นมนุษย์และธรรมชาติ, before2475 การแสดงที่ชวนตั้งคำถามและสำรวจเหตุการณ์สำคัญของสยามประเทศ

Data Echooo (สื่อที่รวบรวม Insight, Tools และแนวคิดใหม่ ๆ เกี่ยวกับ Data และ AI) ร่วมกับ Wisesight (ผู้ให้บริการด้านการวิเคราะห์ข้อมูลโซเชียลมิเดีย) เปิดตัวรายงาน “Thailand Performing Arts Report 2024” เป็นครั้งแรกในประเทศไทย เพื่อรวบรวมข้อมูลเชิงลึกจากวงการศิลปะการแสดงไทย ทั้งในมุมของจำนวนการแสดง พฤติกรรมผู้ชม ไปจนถึงการพูดถึงบนโซเชียลมีเดีย โดยมุ่งสำรวจภาพรวมของวงการศิลปะการแสดงในไทยตลอดปี 2567 ผ่านการวิเคราะห์ข้อมูลจากโซเชียลมีเดียและเว็บไซต์ต่าง ๆ หวังสร้างความเข้าใจใหม่ว่า ศิลปะการแสดงไม่ใช่เรื่องเข้าถึงยาก และสมควรได้รับการสนับสนุนอย่างจริงจัง

ไฮไลต์จากรายงาน

• ในรอบปีที่ผ่านมา มีการแสดงเกิดขึ้นถึง 342 เรื่อง มีรอบการแสดงรวมกว่า 1,440 รอบ
• ละครเวทีถูกพูดถึงบนโซเชียลรวมกว่า 12 ล้าน engagement แต่ส่วนใหญ่มาจากการแสดงค่ายใหญ่
• หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร (BACC) คือสถานที่จัดแสดงที่ถูกใช้มากที่สุดทั้งในแง่จำนวนเรื่องและรอบการแสดง
• ช่วงพีคของจำนวนการแสดงในไทยอยู่ในเดือนพฤศจิกายน ซึ่งมีการแสดงแน่นที่สุดจากเทศกาลละครกรุงเทพ (Bangkok Theatre Festival) 
• การแสดงส่วนใหญ่เป็น “ละครพูด” (38.7%) รองลงมาคือ “มิวสิคัล” (11.1%)
• แม้การแสดงส่วนใหญ่กระจุกตัวในกรุงเทพ แต่เชียงใหม่และขอนแก่น เริ่มมีการแสดงมากขึ้น 
• กาลิเลโอเอซิส และ ริเวอร์ ซิตี้ แบงค็อก กลายเป็นพื้นที่ของกลุ่มศิลปินอิสระหน้าใหม่

เวทีเล็ก แต่ใจใหญ่: เรื่องจริงของการ “อยู่รอด” ในวงการนี้

แม้ว่า 78.1% ของการแสดงจะมีการเก็บค่าบัตร แต่ราคาส่วนใหญ่ยังอยู่ในช่วงราคา 201–400 บาท ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความพยายามของศิลปินที่จะทำให้ผู้ชมเข้าถึงศิลปะได้ง่าย แต่เพราะสถานที่จัดแสดงส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ขนาดเล็ก และจำนวนที่นั่งจำกัด แม้จะ “ขายบัตรหมดทุกที่นั่ง” ก็ยังไม่เพียงพอให้ศิลปินเลี้ยงชีพจากการแสดงเพียงอย่างเดียว ศิลปินส่วนใหญ่ยังต้องอาศัยทุนส่วนตัว และมีอาชีพอื่นเป็นงานหลัก

เสียงของโชว์เล็ก ยังไปไม่ถึงหูของผู้ชมในโลกโซเชียล

แม้มีการพูดถึง “ละครเวที” บนโซเชียลกว่า 12 ล้าน Engagement แต่เสียงส่วนใหญ่ยังคงมาจากโชว์ขนาดใหญ่ เช่น ฟ้าจรดทราย เดอะมิวสิคัล (Scenario & Rachadalai) หรือ นิทานหิ่งห้อย เดอะมิวสิคัล (Siam Pic-Ganesha) ที่ได้รับความสนใจบน TikTok และ Instagram อย่างถล่มทลาย 

ในขณะที่กลุ่มศิลปินอิสระและค่ายเล็กอาจจะยังขาดการวางแผนด้านคีย์เวิร์ด, แฮชแท็ก และกลยุทธ์การตลาด ทำให้การค้นหาโชว์เหล่านี้เป็นเรื่องยาก การเข้าถึงกลุ่มผู้ชมใหม่จึงต้องพึ่งพาการแชร์แบบ Organic เป็นหลัก

“เราเชื่อว่าอุตสาหกรรมศิลปะการแสดงของไทยมีศักยภาพมากกว่าที่หลายคนคิด และสามารถเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องยนต์เศรษฐกิจสร้างสรรค์ หากได้รับแรงสนับสนุนอย่างต่อเนื่องจากทั้งภาคธุรกิจ ภาครัฐ และสังคม” — ทีมงาน Data Echooo

รายงานนี้เป็นเพียงจุดเริ่มต้น ที่ชวนให้ทุกภาคส่วนหันมามองศิลปะการแสดงในมุมใหม่ — ไม่ใช่แค่ความบันเทิงเฉพาะกลุ่ม แต่คือวัฒนธรรมร่วมสมัย ที่มีพื้นที่ให้ทุกคนมีส่วนร่วมและเติบโตไปด้วยกัน

📌ดาวน์โหลด Report ฉบับเต็มฟรี:
https://dataechooo.com/thai-performing-arts/