เหมือนจะเป็นเรื่องเล็ก แต่ ‘การล้างจาน’ กลับเป็นเรื่องใหญ่ที่ทำให้หลายคนต้องปวดหัว เพราะถ้ามัวแต่เสียเวลากับการล้างจานมากเกินไป ก็ไม่ต้องเอาเวลาไปทำอะไรอย่างอื่นกันพอดี
ย้อนกลับไป 130 กว่าปีที่แล้ว โลกต้องขอบคุณ โจเซฟีน การิส ค็อกแรน (Josephine Garis Cochran) ที่ทำให้กิจกรรมอันน่าเหน็ดเหนื่อยของเหล่าแม่บ้านง่ายดายขึ้น เครื่องล้างจานที่เธอคิดค้นกลายมาเป็นหนึ่งในเครื่องใช้ไฟฟ้าคู่บ้านของชาวอเมริกัน เพราะมันทั้งสะอาด ประหยัดเวลา แถมยังทำให้ผู้คนสามารถออกไปทำกิจกรรมอื่นที่สำคัญกว่า (เช่นไปชุมนุม...ทำกิจกรรมสังสรรค์ร้องเพลง) นอกบ้านได้
อันที่จริง จะบอกว่าเธอเป็นคนแรกที่มีไอเดียคิดค้นเครื่องทุ่นแรงชนิดนี้ก็คงไม่ใช่เสียทีเดียว เพราะย้อนกลับไปในปี 1850 มีชายชื่อโจเอล ฮิวจ์ตัน (Joel Houghton) จดลิขสิทธิ์เครื่องจักรที่ทำจากไม้ ซึ่งเมื่อหมุนวงล้อที่ยื่นออกมาจะทำให้น้ำที่เติมลงไปสาดใส่จานชามที่วางอยู่ในเครื่องได้ แต่เพราะมันยังต้องใช้แรงมนุษย์ในการเดินเครื่องอยู่ ไอเดียของเขาจึงไม่ได้แพร่หลายนัก
15 ปีต่อมาก็มีชายชื่อ แอล.เอ. อเล็กแซนเดอร์ (L.A. Alexander) จดลิขสิทธิ์เครื่องล้างจานอีกครั้ง คราวนี้มันมีฟันเฟืองและด้ามจับที่จะหมุนให้จานชามขยับผ่านน้ำได้โดยไม่ต้องใช้แรงเยอะเท่ากับไอเดียแรก แต่ปัญหาคือจานที่ผ่านน้ำมามันไม่สะอาดเอาเสียเลย เครื่องล้างจานของเขาจึงไม่เป็นที่นิยมเช่นกัน
[caption id="attachment_25248" align="aligncenter" width="899"]
โจเซฟีน การิส ค็อกแรน[/caption]
จนกระทั่งมาถึงทีของ โจเซฟีน การิส ค็อกแรน สุภาพสตรีจากรัฐอิลลินอยส์ สหรัฐอเมริกา ผู้มีบิดาเป็นวิศวกร และปู่เป็นนักประดิษฐ์ เธอเป็นสาวสังคมผู้ชาญฉลาดและมั่งคั่ง ค็อกแรนรักการจัดงานเลี้ยง แน่นอนว่าสิ่งที่ตามมาคือจานชามสกปรกจำนวนมหาศาล ที่คนใช้ในบ้านเธอต้องช่วยกันทำความสะอาด แต่เพราะเหล่าคนใช้มักจะทำให้จานราคาแพงเสียหาย ค็อกแรนจึงหาวิธีที่จะทำให้การล้างจานในบ้านสะดวกและปลอดภัย (กับจานชามของเธอ) มากขึ้น
อาจเป็นเพราะสายเลือดนักประดิษฐ์ในตัว ประกอบกับเงินทุนที่เธอมีมากพอจะจ้างช่างฝีมือดีมาทำงานตามไอเดียที่เธอคิด ในที่สุด ปี 1886 โลกก็รู้จักกับเครื่องล้างจานที่สามารถลำเลียงจานสกปรกบนสายพาน ไปผ่านน้ำร้อนแรงดันสูง ซึ่งผลลัพธ์ก็ถือว่าน่าพอใจสำหรับเครื่องล้างจานที่มีกลไกไม่ซับซ้อนนัก
ค็อกแรนจดทะเบียนเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์เครื่องล้างจานของเธอ ในวันที่ 28 ธันวาคม ค.ศ. 1886 ก่อนจะเปิดตัวในงาน World's Columbian Exposition ที่จัดขึ้นในปี 1893 เธอได้รับรางวัลสิ่งประดิษฐ์ยอดเยี่ยมกลับบ้านมาด้วย แต่เพราะตอนนั้นไอเดียของเธอยังต้องใช้ทุนสร้างค่อนข้างมาก มันจึงยังเป็นที่สนใจในกลุ่มลูกค้าที่ทำภัตตาคารหรือโรงแรมขนาดใหญ่เท่านั้น
สำหรับเครื่องล้างจานไอเดียของค็อกแรน ยังต้องใช้มือหมุนอยู่ แต่ก็มีมอเตอร์เข้ามาช่วยให้ทุกอย่างง่ายขึ้น ส่วนเครื่องล้างจานที่ใช้ไฟฟ้าเป็นพลังงานถูกคิดค้นขึ้นโดยบริษัทยุโรปชื่อ Miele ในปี 1920 แต่เพราะแนวคิดของเครื่องล้างจานที่มีท่อน้ำในตัว รวมถึงกลไกเป่าแห้งยังเป็นโมเดลที่ทำให้เป็นจริงได้ยากนัก มันจึงยังวางขายไม่ได้ จนกระทั่งในปี 1960 บริษัท Miele ได้เปิดตัวผลิตภัณฑ์เครื่องล้างจานไฟฟ้าที่มีกลไกครบครันขึ้น ตอนนั้นเองที่มันค่อย ๆ มีชื่อเสียงและถูกใช้อย่างแพร่หลายในช่วงปี 1970 จวบจนถึงปัจจุบัน
ที่มา
https://www.gotolee.com/the-history-of-the-dishwasher/
https://www.gizmohighway.com/home-tech/the-history-of-the-dishwasher.htm
https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/features/the-secret-history-of-the-dishwasher-2119320.html