เฟลิแซ็ตต์ : แมวตัวแรกและตัวเดียวที่เดินทางไปอวกาศ แต่กลับจากไปเพราะน้ำมือมนุษย์

ในปี 1963 ภารกิจการส่งสิ่งมีชีวิตออกไปสัมผัสโลกอวกาศเปิดฉากขึ้น โดยมี ‘เฟลิแซ็ตต์’ (Félicette) น้องแมวจรจัดที่ถูกเก็บได้จากท้องถนนกรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส เข้าสู่ภารกิจครั้งสำคัญโดยการทดลองให้เธอเดินทางไปในอวกาศเป็นเวลา 15 นาที สูงจากพื้นผิวโลก 140 กิโลเมตร

ช่วงเวลาสั้น ๆ แต่ใจของเหล่านักวิทยาศาสตร์ที่เฝ้ารอต่างลุ้นระลึก แม้ว่าการส่งสิ่งมีชีวิตออกไปท่องอวกาศจะไม่ใช่เรื่องใหม่ ก่อนหน้านั้น ทั้งสหรัฐอเมริกาและอดีตสหภาพโซเวียตได้ส่งสัตว์นานาชนิดออกไปสู่อวกาศ รวมถึงสุนัขชื่อ ‘ไลก้า’ ที่ถูกส่งออกไปในปี 1957 ถัดมาคือ ‘แฮม’ ชิมแปนซีที่ถูกส่งตามไปในปี 1961 และหากเพ่งพินิจให้ดีจะเห็นว่าความพยายามของเหล่าประเทศมหาอำนาจเหล่านี้ คือการส่งสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีขนาดใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ เพื่อนำไปสู่การส่งมนุษย์ออกไปท่องอวกาศโดยปราศจากอันตราย

แต่กว่าชาวโลกจะได้รู้จักเธอในชื่อ เฟลิแซ็ตต์ เดิมนักวิจัยเรียกน้องแมวว่า C341 เพื่อเลี่ยงความผูกพันทางอารมณ์ ระหว่างนั้นเฟลิแซ็ตต์ก็ถูกฝึกฝนอย่างเข้มงวดในฐานะนักบินอวกาศ ไม่ว่าจะเป็นการทดลองต้านแรงโน้มถ่วงที่เปลี่ยนแปลงระหว่างเดินทาง ไปจนถึงฝึกให้คุ้นชินกับแรงเหวี่ยงรุนแรงที่เกิดขึ้น หลังจากผ่านด่านทั้งหมด เธอก็ได้รับเลือกให้เป็น ‘ฮีโร่’ โดยก่อนหน้านั้น ฝรั่งเศสส่งแค่หนูตัวจิ๋วเท่านั้นขึ้นสู่อวกาศ แต่หลังจากนักวิจัยสถาบัน Centre d'Enseignement et de Recherches de Médecine Aéronautique (CERMA) ได้คัดเลือกแมว 14 ตัวเข้าร่วมโปรแกรมการฝึกที่เข้มงวด เฟลิแซ็ตต์ซึ่งเป็นอดีตแมวจรก็ได้รับตั๋วเที่ยวบินพิเศษนี้ไปครอง

วันที่ 18 ตุลาคม 1963 เป็นวันที่เฟลิแซ็ตต์เดินทางออกไปพร้อมกับจรวดเวโรนิก (Veronique) ของฝรั่งเศส จากภารกิจนี้ถือเป็นก้าวแรกของมนุษยชาติในอวกาศที่ยังไม่เปิดเผยสู่สาธารณะ นักวิทยาศาสตร์จึงตื่นเต้นที่จะไขปริศนาว่า สิ่งมีชีวิตจะสามารถท่องอวกาศได้อย่างปลอดภัยหรือไม่ เพื่อให้การทดลองเกิดขึ้น เฟลิแซ็ตต์ได้รับการตรวจวัดอัตราการเต้นของหัวใจและการหายใจอย่างระมัดระวังผ่านอิเล็กโทรดที่ฝังไว้ในร่างกายของเธอ

น่าเสียดายที่เรื่องราวของเฟลิแซ็ตต์พลิกผันอย่างน่าเศร้า เพราะหลังจากเธอสามารถเดินทางมาสู่ผืนโลกได้อย่างปลอดภัย เหล่านักวิจัยต่างปล่อยให้เธอใช้ชีวิตตามปกติเป็นเวลาหลายเดือน แต่หลังจากนั้นพวกเขาได้ตัดสินใจอย่างยากลำบากในการุณยฆาตเธอ เพื่อตรวจสอบสมองของน้องแมวอย่างละเอียด ซึ่งเป็นการทดลองที่ยังไม่ได้เปิดเผยให้สื่อทราบ เนื่องจากกังวลเกี่ยวกับการประท้วงของสาธารณชนที่อาจเกิดขึ้น เพราะนี่ไม่ต่างจากการการทารุณกรรมสัตว์ 

หลังจากวันเวลาล่วงเลยมานานนับสามทศวรรษ ชื่อของเธอยังไม่เคยจางหายไปไหน เมื่อในปี 2017 ผู้คนมากกว่า 1,100 คนร่วมกันบริจาคเงิน 57,000 ดอลลาร์ สร้างรูปปั้นของเฟลิแซ็ตต์ ออกแบบโดย ‘กิลล์ ปาร์กเกอร์’ (Gill Parker) ประติมากร ผู้แสดงให้เห็นเธอนั่งอยู่บนโลกและมองขึ้นไปบนท้องฟ้าที่เธอเคยเดินทาง พร้อมคำบรรยายใต้ภาพว่า Astrocat ผลงานนี้เปิดตัวเมื่อวันที่ 18 ธันวาคม 2019 ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการเฉลิมฉลองครบรอบ 25 ปีของหลักสูตรปริญญาโทด้านการศึกษาอวกาศของมหาวิทยาลัยอวกาศนานาชาติ (International Space University) เพื่อเป็นเกียรติแก่น้องแมวผู้ยอมสละชีวิตเพื่อให้มนุษย์ก้าวสู่อวกาศได้อย่างปลอดภัย

 

เรื่อง : วันวิสาข์ โปทอง

 

อ้างอิง

Félicette, the First Cat in Space, Finally Gets a Memorial.

Astrocat Felicette: The first cat to make it to space in France's 'Veronique' rocket.