จัสติน ทรูโด: คำอธิบายว่าเขาไม่ใช่ลูกของ ฟิเดล คาสโตร

วันที่ 15 มกราคม 2022 รัฐบาลแคนาดานำโดย นายจัสติน ทรูโด (Justin Trudeau) ประกาศเริ่มใช้มาตรการบังคับฉีดวัคซีนสำหรับคนขับรถบรรทุกข้ามชายแดน ซึ่งคนขับรถบรรทุกที่ยังไม่ได้ฉีดวัคซีนหลายพันคนทั่วแคนาดาได้นัดรวมตัวกันประท้วงและปิดถนนที่นครออตตาวา เมืองหลวงของแคนาดา โดยใช้ชื่อการประท้วงว่า ‘Freedom Convoy’ ส่งผลให้สภาพการจราจรในพื้นที่โดยรอบออตตาวาแทบจะกลายเป็นอัมพาต    อย่างไรก็ตาม กลุ่มผู้ประท้วงจำนวนไม่น้อยมีแนวคิดต่อต้านวัคซีน (Anti-vaxxers) และเกิดทฤษฎีสมคบคิดมากมายเกี่ยวกับวัคซีนและรัฐบาลของทรูโด รวมไปถึงความเชื่อว่าแท้จริงแล้ววัคซีนคือยาพิษ หรือยาล้างสมองชนิดหนึ่งเพื่อให้ผู้คนเชื่อฟังอำนาจของรัฐบาล หรือแม้แต่เชื่อว่ารัฐบาลได้เจือปนวัคซีนมากับน้ำประปาด้วย    อีกทฤษฎีสมคบคิดเก่าที่ถูกยกขึ้นมาใหม่เกี่ยวกับนายกฯ แคนาดาคือทฤษฎีที่ว่า นายจัสติน ทรูโด เป็นบุตรนอกสมรสของ ฟิเดล คาสโตร (Fidel Castro) อดีตผู้นำคอมมิวนิสต์ของคิวบา ซึ่งเรื่องนี้มีที่มาจากสายสัมพันธ์ระหว่างบิดามารดาของจัสติน ทรูโด และฟิเดล คาสโตร ตั้งแต่ช่วงสงครามเย็น    “บ่ายวันนี้ นายกรัฐมนตรีของแคนาดา ผู้เป็นบุตรนอกสมรสของฟิเดล คาสโตรอย่างแน่นอน ได้ออกมาจากที่หลบซ่อนและยังข่มขู่ผู้ประท้วงด้วย”    นี่คือข้อความที่ทัคเกอร์ คาร์ลสัน (Tucker Carlson) ผู้ประกาศข่าวของ Fox News สื่อฝ่ายขวาในสหรัฐอเมริกา ได้เขียนในบทความของเว็บไซต์ Fox News เมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2022 ทฤษฎีนี้เริ่มเผยตัวเป็นครั้งแรกในปี 2016 เมื่อฟิเดล คาสโตร เสียชีวิตลงด้วยวัย 90 ปี จัสติน ทรูโดที่เคยรู้จักคาสโตรเป็นการส่วนตัวตั้งแต่เด็กจากการไปเยี่ยมเยียนคิวบาพร้อมกับพ่อแม่จึงแสดงความเสียใจต่อการจากไปของผู้นำคอมมิวนิสต์ว่า   “ฟิเดล คาสโตร เป็นผู้นำที่ไม่ธรรมดา ซึ่งได้รับใช้ประชาชนของเขามาเกือบครึ่งศตวรรษ เป็นทั้งนักปฏิวัติและนักพูดระดับตำนาน คุณคาสโตรได้สร้างคุณูปการอันใหญ่หลวงในด้านการศึกษาและสาธารณสุขให้แก่ชาติของเขา”   คำกล่าวไว้อาลัยต่อฟิเดล คาสโตร ครั้งนี้ทำให้หลายคนวิพากษ์วิจารณ์ทรูโดเป็นอย่างมาก แม้ว่าทรูโดจะไม่ได้ไปร่วมพิธีศพของคาสโตรก็ตาม จนเกิดแฮชแท็ก #TrudeauEulogies ในทวิตเตอร์ โดยเฉพาะในแวดวงฝ่ายอนุรักษนิยมในสหรัฐอเมริกาและแคนาดา ซึ่งมักมีทฤษฎีสมคบคิดกระจายเป็นจำนวนมาก และทฤษฎีว่าทรูโดเป็นลูกของคาสโตรก็ถูกเผยแพร่ออกมาในช่วงนี้เองตามแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียต่าง ๆ    เนื้อหาของทฤษฎีเชื่อว่า ในปี 1976 ซึ่งเป็นปีที่บิดากับมารดาของทรูโดไปเยี่ยมกระชับมิตรกับประเทศคิวบา และไปผูกมิตรกับฟิเดล คาสโตร มารดาของเขาได้แอบมีความสัมพันธ์อย่างลับ ๆ กับคาสโตร ซึ่งได้ชื่อว่าเป็นนักรักตัวพ่อ จากนั้นมารดาของทรูโดที่ตั้งท้องกับฟิเดลก็ได้กลับมาที่แคนาดาโดยปิดเรื่องนี้ไว้เป็นความลับ ซึ่งบุตรที่เกิดจากความสัมพันธ์ครั้งนี้ก็คือ จัสติน ทรูโด นั่นเอง    กลุ่มทฤษฎีสมคบคิดยังได้นำภาพของฟิเดล คาสโตร ตอนหนุ่มมาเปรียบเทียบกับนายกฯ แคนาดาในอิริยาบถต่าง ๆ และยังมีภาพที่ตัดต่อหน้าของทั้งสองมาเทียบกันครึ่งต่อครึ่ง รวมไปถึงพยายามหาภาพในมุมที่ทั้งสองดูคล้ายกันหรือไว้หนวดทรงเดียวกันมาเปรียบเทียบเพื่อโน้มน้าวผู้อ่าน    นอกจากนี้ยังมีข่าวลือเรื่องจดหมายสั่งลาของ ‘ฟิเดลิโต คาสโตร’ (Fidelito Castro) บุตรชายคนแรกของฟิเดล คาสโตร ซึ่งฆ่าตัวตายในปี 2018 ที่ได้กล่าวถึงจัสติน ทรูโด ว่าเป็น ‘น้องชายต่างแม่’ ที่พลัดพรากอีกคนของเขา   หลายคนยังไปไกลถึงขั้นอ้างว่าทรูโดเป็นลูกสมุนพวกมาร์กซิสต์ทางวัฒนธรรม (Cultural-Marxism) ที่คาสโตรนำมาฝังเชื้อในแคนาดาเพื่อทำลายเสถียรภาพของประเทศหรือโลกตะวันตกด้วย ซึ่งคำกล่าวหาว่า ‘มาร์กซิสต์ทางวัฒนธรรม’ ก็เป็นวลีจากฝ่ายขวาที่ยังไม่สามารถหาคำจำกัดความได้ในตัวเอง   เมื่อมาถึงจุดนี้ หลายคนอาจเริ่มเอะใจกับทฤษฎีดังกล่าว แต่หากจะพิจารณาว่าทฤษฎีนี้มีช่องโหว่อย่างไรบ้าง ก็ต้องมาดูที่ตัวจัสติน ทรูโด และประวัติศาสตร์ที่มาของความสัมพันธ์คิวบา - แคนาดาก่อน    จัสตินเป็นบุตรของ ปิแอร์ ทรูโด (Pierre Trudeau) ชาวแคนาดาเชื้อสายฝรั่งเศส ผู้นำพรรคเสรีนิยม (Liberal Party) และยังเคยดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีแคนาดาถึง 2 สมัย กับ มาร์กาเร็ต ซินแคลร์ (Margaret Sinclair) ดาราและนักกิจกรรมทางสังคมชาวแคนาดา   ระหว่างที่ปิแอร์ ทรูโด ดำรงตำแหน่งเป็นประธานาธิบดีระหว่างปี 1968 - 1979 และปี 1980 - 1984 เขายังทำให้เศรษฐกิจแคนาดาสามารถพึ่งพาตัวเองได้มากขึ้น ทำให้แคนาดาไม่จำเป็นต้องพึ่งพาประเทศเจ้าอาณานิคมอย่างอังกฤษและเพื่อนบ้านใหญ่อย่างสหรัฐอเมริกามากเท่าสมัยก่อน และยังเป็นผู้เริ่มนโยบายเปิดรับผู้อพยพที่ส่งผลต่อภาพลักษณ์เปิดกว้างของแคนาดาจนถึงทุกวันนี้    ในขณะเดียวกัน แคนาดาในยุคทรูโดผู้พ่อยังสวนทางกับสหรัฐอเมริกา โดยไปสานสัมพันธ์กับชาติคอมมิวนิสต์หลายประเทศเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นสหภาพโซเวียต จีน และคิวบา นั่นทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างแคนาดาและสหรัฐฯ มัวหมองลงไปอยู่หลายปี การสานสัมพันธ์กับโลกคอมมิวนิสต์เป็นแนวทางที่ชาติตะวันตกหลายประเทศอย่างฝรั่งเศสและสวีเดนได้ทำเพื่อคานอำนาจสหรัฐอเมริกาเช่นกัน . คิวบาเคยเป็นประเทศในกลุ่มเครืออิทธิพลของสหรัฐฯ มาก่อน แต่เมื่อเกิดการปฏิวัตินำโดยกลุ่ม 26 กรกฎาคม (26th of July Movement) ซึ่งมีกลุ่มผู้นำเป็นนักปฏิวัติมีชื่อเสียงอย่าง ฟิเดล คาสโตร รวมไปถึง เช เกบารา (Che Guevara) ก็ได้หันไปเข้ากับโลกคอมมิวนิสต์และจับมือเป็นพันธมิตรกับสหภาพโซเวียต สหรัฐอเมริกาจึงกลายมาเป็นศัตรูกับคิวบาตั้งแต่นั้นมา และยังเคยส่งกองกำลังมาพยายามยึดอำนาจจากคาสโตร แต่ก็ล้มเหลว   หลังจากนั้นคิวบาก็เชื้อเชิญให้โซเวียตมาติดตั้งขีปนาวุธนิวเคลียร์จนเกิดเป็น ‘วิกฤตการณ์ขีปนาวุธคิวบา’ (Cuban Missile Crisis) ในปี 1962 แต่ทั้งผู้นำโซเวียตและผู้นำสหรัฐฯ ต่างก็คลี่คลายสถานการณ์ได้ในที่สุด   แคนาดาและคิวบายังคงรักษาความสัมพันธ์ทางการค้าและการทูตตลอดมาตั้งแต่ปี 1945 แม้ว่าสหรัฐอเมริกาจะตั้งมาตรการกีดกันการค้าต่อคิวบาก็ตาม ในปี 1976 ทรูโดผู้พ่อพร้อมภรรยาก็ได้เป็นผู้นำชาติ NATO ชาติแรกที่เดินทางไปเยี่ยมเยียนคิวบา ซึ่งทั้งผู้นำแคนาดาและคิวบาต่างก็เข้ากันได้ดีและสานสัมพันธ์กันต่อมาเรื่อย ๆ และการเดินทางกระชับมิตรครั้งแรกนี้เองที่เป็นจุดเชื่อมโยงทฤษฎีลูกนอกสมรสของคาสโตร    ช่องโหว่ที่ใหญ่จนไม่อาจมองข้ามไปได้คือทั้งพ่อและแม่ของทรูโดเดินทางไปเยี่ยมคาสโตรในปี 1976 ในขณะที่จัสติน ทรูโด เกิดในปี 1971 และในขณะที่ไปเยือนคิวบาครั้งแรก ทั้งคู่ก็นำลูกชายคนสุดท้องและน้องชายของจัสตินชื่อ มิเชล (Michel Trudeau) ติดไปด้วย ภาพถ่ายก็ปรากฏชัดว่าฟิเดลได้อุ้มน้องชายของทรูโดในการเยือนครั้งแรกแล้ว และเป็นไปไม่ได้เลยที่ฟิเดลจะให้กำเนิดทรูโด ในเมื่อเขามีอายุได้ 4 ขวบกว่าแล้ว   ส่วนจดหมายของลูกชายฟิเดล คาสโตรที่กล่าวถึงทรูโดว่าเป็นน้องชายของตน ก็ไม่พบหลักฐานหรือการอ้างอิงใด ๆ นอกจากคำกล่าวอ้างเลื่อนลอยตามกระทู้ในเว็บบอร์ดของฝ่ายขวาเลย    ส่วนภาพที่นำจัสติน ทรูโดมาเทียบว่าเหมือนกับคาสโตรมากกว่าปิแอร์ ก็มักเป็นภาพของปิแอร์ในช่วงวัยชรามาเปรียบเทียบเพื่อจูงใจให้คิดว่าไม่เหมือนจัสติน และภาพถ่ายคาสโตรที่ถูกนำมาเทียบมักจะคัดเลือกมุมที่โครงหน้า ทรงผม หรือหนวดเคราคล้ายกันเพื่อสร้างความน่าเชื่อถือ    ซึ่งหากเรานำภาพของทั้งปิแอร์และคาสโตรในวัยหนุ่มมาเทียบกับจัสตินแล้ว ก็จะพบว่าปิแอร์หน้าเหมือนกับจัสตินอย่างชัดเจนกว่าคาสโตรมาก ในขณะเดียวกัน ใบหน้าของปิแอร์ในวัยหนุ่มก็ยังมีเค้าโครงที่คล้ายคลึงกับคาสโตรตอนหนุ่มเช่นกัน และนี่อาจเป็นว่าทำไมใบหน้าของจัสตินถึงดูคล้ายคลึงกับคาสโตรในบางมุม แต่ในเมื่อหลักฐานหลายอย่างชัดเจนว่าทฤษฎีนี้ไม่มีทางเป็นจริง แล้วทำไมหลายคนยังปักใจเชื่อเรื่องนี้อยู่

ปิแอร์ ทรูโด และ ฟิเดล คาสโตร สมัยหนุ่ม

“เพราะอย่างนี้นี่เองผมถึงเกลียดทรูโดเข้าไส้ สงสัยสัญชาตญาณของผมคงทำงานได้ดี”   หนึ่งในคอมเมนต์จากกระทู้เผยแพร่ทฤษฎีสมคบคิดบนเว็บไซต์ Reddit ได้ตอบไว้   เมื่อมองย้อนกลับไปอีก เราจะพบว่าทฤษฎีสมคบคิดเช่นนี้เคยปรากฏตัวมาแล้วในแวดวงฝ่ายขวาของสหรัฐอเมริกา ในสมัยที่ บารัก โอบามา (Barack Obama) ยังดำรงตำแหน่งเป็นประธานาธิบดี ก็เกิดทฤษฎีว่าความจริงแล้วโอบามาเป็นมุสลิมแบบลับ ๆ โดยโยงจากชื่อกลางว่า ‘ฮุสเซน’ ของเขา และเชื่อว่าเขามาเพื่อทำลายเสถียรภาพของประเทศและวัฒนธรรมอันดีงามแบบแองโกล-แซกซันที่เป็นรากเหง้าของอเมริกา ซึ่งทฤษฎีนี้ค่อย ๆ เงียบหายไปหลังโอบามาพ้นจากตำแหน่ง   กรณีที่ผู้นำประเทศมีหน้าตาคล้ายกันก็เคยเกิดขึ้นกับแคนาดามาก่อนแล้วในศตวรรษที่ 19 ในเคสนี้คือ เซอร์ จอห์น แมคโดนัลด์ (Sir John MacDonald) นายกรัฐมนตรีคนแรกของแคนาดา และอดีตนายกรัฐมนตรีอังกฤษ เบนจามิน ดิสราเอลี (Benjamin Disraeli) ซึ่งมีใบหน้าคล้ายกันมาก และเมื่อแมคโดนัลด์ไปร่วมงานศพของดิสราเอลี แขกในงานจำนวนมากก็ตกใจและคิดว่าถูกผีหลอก   แต่สำหรับผู้ที่เกลียดชังทรูโดและพรรคเสรีนิยมของเขา การสร้างภาพว่าทรูโดและพรรคเป็นศัตรูกับตนไปถึงระดับสายเลือดเป็นเรื่องที่ช่วยปลอบประโลมใจว่า ความเกลียดชังของพวกเขามีเหตุผลมากพอแล้ว และยังเป็นการสร้างคำอธิบายว่าศัตรูทางการเมืองของตนเกิดมาจาก ‘การแทรกแซงจากองค์กรต่างชาติ’ เมื่อใดก็ตามที่เกิดปัญหาในประเทศตนเอง หรือมีสิ่งใดที่ตนมองว่าเป็นความผิดแปลกไปจากแนวคิดของตนเอง   ภาพ: Wikimedia / GettyImages; David Kennerly, Lois Herman   อ้างอิง https://edition.cnn.com/2016/11/27/world/justin-trudeau-castro-eulogy-parody/index.html   https://www.nytimes.com/live/2022/02/12/world/canada-protest-trudeau/justin-trudeau-fidel-castro   https://www.cbc.ca/news/politics/governor-general-castro-1.3870803   https://www.cbc.ca/news/politics/wherry-trudeau-castro-1.3871016   https://www.foxnews.com/opinion/tucker-carlson-canada-panicking-tyranny   https://www.bbc.com/news/world-us-canada-60164561   https://nationalpost.com/news/canada/no-internet-fidel-castro-isnt-trudeaus-real-father-the-canadian-prime-minister-just-really-really-looks-like-him   https://www.cbc.ca/news/politics/trudeau-castro-special-relationship-1.3845742   https://mythdetector.ge/en/where-did-the-conspiracy-about-justin-trudeau-being-the-son-of-fidel-castro-come-from/