‘ลอตเต’ เริ่มจากความสงสัยหมากฝรั่ง จนเป็นหนึ่งในแชโบลกระดูกสันหลังให้เศรษฐกิจเกาหลีใต้

สำหรับเกาหลีใต้เรียกว่าอยู่คู่กับกลุ่มธุรกิจแชโบลมานานมากตั้งแต่ช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 1 จากแรงศรัทธาในการฟื้นฟูเศรษฐกิจจากสภาพที่เป็นซากปรักหักพังจากสงคราม ธุรกิจเหล่านี้ถือว่ามีบทบาทสำคัญในการปฏิรูปประเทศจากประเทศเกษตรกรรมให้กลายเป็นอุตสาหกรรมหนัก เช่น ยานยนต์, เทคโนโลยี, สินค้าอิเล็กทรอนิกส์ ฯลฯ

ปัจจุบัน 5 ธุรกิจยักษ์ใหญ่ที่จัดว่าเป็นกลุ่มแชโบลที่ทรงอิทธิพลมากในเกาหลีใต้ คือ Samsung, SK Group, Hyundai, Lucky Goldstar (LG) Group และ Lotte Group ซึ่งความเคลื่อนไหวของบริษัทเหล่านี้มีส่วนผลักดันให้เกาหลีใต้ถูกขนานนามให้เป็น ‘หนึ่งในเสือแห่งเอเชีย’ (มีฮ่องกง, จีน, สิงคโปร์, ไต้หวัน, ญี่ปุ่น)

ซึ่ง Lotte Group (ลอตเต กรุ๊ป) เป็นธุรกิจที่ถูกพูดถึงมากในเวลานี้ หลังจากที่ประธานาธิบดี ยุน ซอก-ยอล แห่งเกาหลีใต้ ประกาศอภัยโทษเนื่องในวันเฉลิมฉลองอิสรภาพเกาหลี โดยมีผลอย่างเป็นทางการในวันที่ 15 สิงหาคมที่ผ่านมา เป็นผลสืบเนื่องจากปี 2017 ที่สมาชิกครอบครัวตระกูลชิน (Shin) ที่ก่อตั้งลอตเต กรุ๊ป ถูกตั้งข้อหาเลี่ยงภาษี ฉ้อโกง ทำธุรกิจผิดกฎหมาย และติดสินบนทางการเมืองช่วงที่มีการกวาดล้างอดีตประธานาธิบดีหญิง ปาร์ค กึน-ฮเย

ดังนั้น เราจะพาไปรู้จักตั้งแต่จุดเริ่มต้นของ ‘ลอตเต กรุ๊ป’ จนถึงวันที่กลายมาเป็นบริษัทแชโบลที่มีอิทธิพลต่อเศรษฐกิจของเกาหลีใต้อย่างมาก

 

เริ่มจากความสงสัยทำไมทหารอเมริกันชอบเคี้ยวหมากฝรั่ง

ใครจะคิดว่าจุดเริ่มต้นของบริษัทยักษ์ใหญ่อย่างลอตเต จะเริ่มมาจากแค่ ‘หมากฝรั่ง’ ขนมที่ทหารอเมริกันชอบเคี้ยวระหว่างวัน โดย ‘ชิน คยอก-โฮ’ (Shin Kyuk-ho) ผู้ก่อตั้งบริษัทลอตเต กรุ๊ป ที่เสียชีวิตลงด้วยวัย 98 ปี พยายามค้นหาคำตอบว่าขนมประเภทนี้มันคืออะไร

ต้องย้อนไปในปี 1941 ก่อนในช่วงที่กำลังเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 ชิน คยอก-โฮ มีความฝันอันยิ่งใหญ่คือ เขาอยากเป็น ‘นักเขียนนวนิยาย’ จึงตัดสินใจขึ้นเรือจากเมืองท่าปูซานของเกาหลีไปยังญี่ปุ่น หลังที่เขาจบการศึกษาชั้นมัธยมปลาย และตั้งแต่นั้นเขาก็กลายเป็นผู้อพยพชาวเกาหลีที่อาศัยในญี่ปุ่น

ในปี 1948 เขาบังเอิญไปเห็นทหารอเมริกันหลายคนกำลังแจกหมากฝรั่งให้เด็ก ๆ ซึ่งตอนนั้นเขายังไม่รู้ด้วยซ้ำว่ามันคือหมากฝรั่ง เขาพยายามสังเกตและเก็บความสงสัยมาตลอดว่า ทำไมทหารอเมริกันชอบเคี้ยวหมากฝรั่งระหว่างวันในช่วงเวลาว่าง ๆ

ตั้งแต่นั้นมาเขาได้ศึกษาและถามคนรู้จักว่าสิ่งนั้นมันคืออะไร และตัดสินใจพับความฝันเพื่อเปิดบริษัทที่ชื่อว่า ‘ลอตเต’ ขึ้นมาในญี่ปุ่น ซึ่งจุดประสงค์แรกคือเขาต้องการเป็นผู้ผลิตหมากฝรั่งของยุคนั้น ส่วนที่มาของชื่อ ลอตเต มาจากตัวละครที่ชื่อ ชาร์ลอตต์ จากบทประพันธ์โดยชาวเยอรมันที่เขาชื่นชอบ ซึ่งชื่อเล่นของเธอก็คือ ‘ลอตเต’ นั่นเอง

ลอตเตถือว่าเป็นบริษัทที่เติบโตค่อนข้างเร็ว เพราะในยุคนั้นยังไม่มีแบรนด์ที่ขายหมากฝรั่งโดยเฉพาะในญี่ปุ่น โดยเขาใช้ชื่อแบรนด์หมากฝรั่งในญี่ปุ่นตอนนั้นชื่อว่า Cowboy และ Mable Gum (จากนั้นก็เปลี่ยนมาใช้ Lotte) ซึ่งหลังจากที่สงครามโลกครั้งที่ 2 สงบลง ลอตเตกลายมาเป็นบริษัทข้ามชาติ ที่มาเปิดสำนักงานใหญ่ในเกาหลีตั้งแต่นั้น

ซึ่งในยุคนั้นเพียงไม่กี่ปีหลังจากที่ลอตเตขยายตลาดมาที่เกาหลี แบรนด์หมากฝรั่งนี้ถูกยกให้เป็น ‘หมากฝรั่งประจำชาติเกาหลี’ เพราะไม่ว่าจะไปที่ไหน จะเห็นแต่แพ็กเกจสีเขียว-ขาวอยู่บนทุกเชลฟ์ในร้านสะดวกซื้อ

นอกจากนี้ ลอตเตยังขยายประเภทขนมมาเป็นช็อกโกแลตแท่ง และขนมหวานอื่น ๆ ซึ่งก็ยังได้รับความนิยมทั้งในญี่ปุ่นและเกาหลีไม่ต่างจากหมากฝรั่ง

ลอตเตขยายธุรกิจและกลายเป็นกลุ่มแชโบล

เส้นทางความสำเร็จของลอตเตในกลุ่มขนมทำให้ ชิน คยอก-โฮ ตัดสินใจขยายไลน์ธุรกิจเริ่มลงทุนในอุตสาหกรรมต่าง ๆ ต่อมา โดยปัจจุบัน ลอตเต กรุ๊ป มีทั้งโรงแรม, ห้างสรรพสินค้า, อาหารแปรรูป, เครื่องดื่ม, ค้าปลีก, ประกันภัย, สารเคมีหนัก, เครื่องใช้ไฟฟ้า, IT, ก่อสร้าง, สื่อสิ่งพิมพ์ ฯลฯ ซึ่งปัจจุบันลอตเตมีบริษัทที่อยู่ในเครือมากกว่า 90 บริษัท

ลอตเตมีส่วนอย่างมากในการฟื้นฟูเศรษฐกิจของเกาหลีใต้ รวมทั้งการจ้างงานในประเทศ ซึ่งหลังจากผ่านพ้นช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ได้ไม่นาน ลอตเตมีส่วนช่วยเปลี่ยนเกาหลีใต้จากประเทศที่ยากจนที่สุดแห่งหนึ่งของโลก ให้กลายเป็นประเทศมหาอำนาจในการส่งออก และเป็นประเทศที่มีเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับที่ 12 ของโลก

จากนั้นในปี 1970 ลอตเตเริ่มปักหมุดไปที่ตลาดต่างประเทศ โดยมุ่งไปที่สหรัฐอเมริกาเป็นที่แรก ลอตเตตัดสินใจสร้างโรงงานในรัฐมิชิแกนของสหรัฐฯ และเปิดสำนักงานขายในชิคาโก เพื่อขยายกลุ่มผู้บริโภคให้มากขึ้น โดยเขาพยายามอย่างหนักที่จะขายหมากฝรั่งและคุกกี้ในตลาดสหรัฐฯ ซึ่งก็ตามคาด สินค้าของลอตเตประสบความสำเร็จอย่างมากในยุคนั้น จนทำให้มีการวิเคราะห์กันว่าลอตเตจะมาแย่งส่วนแบ่งการตลาดหมากฝรั่งในสหรัฐฯ

ลอตเตหันมาให้ความสำคัญกับตลาดในเอเชียหลังจากที่ตลาดอเมริกาเริ่มนิ่ง ในปี 1988 ลอตเตเข้ามาในประเทศไทย และปี 1993 เจาะไปที่ตลาดอินโดนีเซียในฐานะประเทศที่มีประชากรมากเป็นอันดับต้นของโลก จากนั้นก็ขยายต่อมาเรื่อย ๆ จนเกือบจะทั่วโลก

 

ลอตเตภายใต้การบริหารของชินดง-บิน

ชิน ดง-บิน (Shin Dong-bin) วัย 76 ปี เป็นลูกชายคนสุดท้องของ ชิน คยอก-โฮ ผู้เป็นพ่อ ซึ่งขึ้นเป็น CEO ของลอตเต กรุ๊ป ในปี 2012 ซึ่งเขาเคยถูกพูดถึงในฐานะผู้บริหารรุ่นใหม่ที่มีความคิดด้านนวัตกรรมค่อนข้างมาก ทั้งยังเป็นผู้บริหารที่มีแนวคิดอย่างสร้างสรรค์

เขาได้พูดปราศรัยสำหรับการขึ้นปีใหม่ 2022 ว่า “ถ้าคุณพยายามต่อไป เรียนรู้จากความล้มเหลวของคุณ คุณจะมีโอกาสมากขึ้นที่จะคว้าโอกาสใหม่

“เราต้องพยายามในการสร้างสรรค์นวัตกรรมซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการเติบโตในอนาคต แต่เป็นเรื่องปกติที่มีโอกาสเกิดความล้มเหลวสูง เพราะวิธีที่จะทำให้ประสบความสำเร็จในอดีตไม่สามารถนำมาใช้กับปัจจุบันและอนาคตได้

“ความสำเร็จที่เราทำมาจนถึงตอนนี้ เกิดจากความท้าทายและความล้มเหลวมากมายที่บางคนก็ไม่รู้ แต่เราเลือกที่จะเรียนรู้และเริ่มทำมันใหม่อีกครั้ง”

สำหรับคำกล่าวหลังจากที่ชิน ดง-บิน ได้รับการอภัยโทษเมื่อวันที่ 12 สิงหาคมที่ผ่านมา เขาได้พูดขอบคุณและยืนยันว่า “จะลงทุนในด้านเทคโนโลยีชีวภาพ, พลังงานไฮโดรเจน, วัสดุไฟฟ้า และธุรกิจอื่นที่เป็นนวัตกรรม เพื่อให้เกิดการจ้างงานในประเทศ และลอตเตจะเข้ามามีส่วนร่วมในการเอาชนะวิกฤตโลกด้วยการส่งเสริมอุตสาหกรรมและเศรษฐกิจในประเทศ”

ซึ่งแพลนเดิมของลอตเตที่ประกาศในเดือนมิถุนายนคือ ก่อตั้ง Lotte Biologics และเข้าซื้อโรงงานชีวภาพในสหรัฐฯ นอกจากนี้ ลอตเตจะขยายกำลังการผลิต ‘แบตเตอรี่’ ซึ่งเป็นส่วนประกอบที่สำคัญในตลาดโลก

จากแผนการลงทุนต่าง ๆ ที่ ชิน ดง-บิน ได้วางไว้มองว่าน่าจะเพิ่มอิทธิพลให้กับบริษัทลอตเตมากขึ้นอีก และแน่นอนว่าจะเชื่อมโยงกับกลุ่มธุรกิจแชโบลต่อมา

ซึ่งรากฐานเดิมของความเป็นแชโบลในเกาหลีใต้ที่ค่อนข้างเหนียวแน่น หากรัฐบาลยังต้องพึ่งพาพลังของแชโบลอยู่ การปราบปรามการทุจริตในประเทศก็อาจจะเป็นเรื่องยาก เพราะการเติบโตทางเศรษฐกิจจำเป็นต้องมีบริษัทใหญ่ ๆ มาช่วยสนับสนุน

 

ภาพ: Getty Images

อ้างอิง:

https://www.cnbc.com/2015/08/05/lotte-family-feud-exposes-chaebol-peril.html

https://www.forbes.com/profile/shin-dong-bin/?sh=6c7184c87a28

https://m.lotte.co.kr/global/en/about/history.do

https://www.scmp.com/lifestyle/food-drink/article/3078991/story-lotte-how-chewing-gum-maker-japan-became-one-south

https://www.koreaherald.com/view.php?ud=20220812000623

http://www.koreaittimes.com/news/articleView.html?idxno=110491

https://asia.nikkei.com/Politics/Lotte-boss-s-prison-term-tests-South-Korea-s-faith-in-chaebol